Ook hand in eigen boezem

De aantrekkingskracht van China en Rusland in het Westen was sedert lang laag behalve bij enkele extremistische partijleiders maar niet bij hun aanhangers zelf. De oorlog in Oekraïne vergroot dramatisch de afstand met het Westen. De kloof is zelfs onherstelbaar.

De oorlog zou ons moeten aanzetten onze democratische identiteit te koesteren en te versterken. Maar daar is een probleem. De bijna-staatsgreep van 6 januari 2021 in Washington is een gebeurtenis die we nooit voor mogelijk hadden gehouden.

En erger nog: een groot deel van de Amerikanen stapt eroverheen en zet de ideologische burgeroorlog voort. Trump werd verslagen maar hij kan terugkeren. De VS is geen verdeeld land, maar een gebroken land. Het gemak waarmee de Britse premier zijn eigen wetten, grondwettelijke gebruiken en internationale verdragen aan zijn laars dreigt te lappen, toont hoe diep de morele crisis ginds is, temeer omdat een goed deel van de Engelse publieke opinie dit alles gedoogt. In de EU zijn er twee landen van de 27 die de rechtsstaat en de vrijheden willen beperken maar waartegen opgetreden wordt. Het grootste probleem is Polen, maar ook daar kan het electorale tij keren. Zonder Polen is Orbán een marginale figuur in Europa.

In het algemeen is het paradoxaal dat antidemocratische partijen groeien op een ogenblik dat vele burgers hun mening over van alles en nog wat ventileren op de sociale media, liefst ongeremd. De kern van ons probleem in het Westen is de wilde individualisering en de daarmee gepaard gaande fragmentering van de samenleving. Verschil van mening is normaal, verbittering en haat zijn dat niet. Waarom moet de ene mens voor de andere een wolf zijn? En toch denk ik dat een stille meerderheid nog steeds kiest voor gematigdheid, respect en solidariteit.

© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 0167-9155

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.