Gesignaleerd

Rob de Wijk
De nieuwe wereldorde. Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt
Amsterdam: Balans | 2019 | 368 pp. | € 23,99

Op naar een Chinese wereldorde?

Inzake de vierde industriële revolutie op het gebied van big data, kunstmatige intelligentie en de hyperconnectiviteit tussen mensen en apparaten ontwikkelt het land zich pijlsnel, en wie deze wedstrijd wint zal de wereldorde bepalen, zo leert de geschiedenis. Ondertussen verandert de huidige orde terwijl we erbij staan te kijken. Trump is daarvan volgens De Wijk de sloper met zijn afbraak van westerse waarden, en Poetin kan niets anders doen dan wat ontregelen. Dit geeft China alle ruimte om de macht naar zich toe te trekken, en dit doet het onder leiding van Xi Jinping welbewust en strategisch. Zo is de kans groot dat een land dat niet schroomt om zijn burgers via hoogwaardige technologie in de gaten te houden, de belangrijkste touwtjes op het wereldtoneel in handen krijgt.

Ties Dams
De nieuwe keizer. Xi Jinping, de machtigste man van China
Amsterdam: Prometheus | 2018 | 232 pp. | € 21,99

Van geboren prins via verrader naar keizer

In beeldende taal en met grondige kennis van de Chinese geschiedenis en cultuur beschrijft Ties Dams de opkomst van China onder aanvoering van president Xi Jinping. Dat begint al bij Xi Jinpings vader, Xi Zhongxun, die in nauw contact met Mao staat maar uit diens gratie valt. Het maakt dat Xi junior opgroeit als ‘rasechte geboren prins’, maar als gevolg van de Culturele Revolutie tijdens zijn puberteit ‘gebrandmerkt als bastaard en verrader’ moet zien te overleven en uiteindelijk in een grot in het bergdorp Liangjiahe belandt. Nu, vijftig jaar later, is deze grot ondergebracht in een attractiepark dat de grootheid van Xi bejubelt. Opmerkelijk genoeg heeft het verraad door Mao Xi Jinping nooit gebracht tot het afzweren van de Communistische Partij, en wanneer zijn vader weer in ere hersteld wordt, begint de zoon aan een gestage politieke opmars. Deze leidt langs diverse functies in de provincies naar de positie die hem inmiddels op gelijke hoogte van Mao heeft gebracht: president van de Volksrepubliek China. Dams schetst een krachtig beeld van de vastbesloten wijze waarop Xi China in het centrum van de wereld wil plaatsen, een plek die het land volgens de president gezien het verleden ook toekomt. De nieuwe keizer combineert veel achtergrondinformatie over wie Xi Jinping is en uit welk land hij komt, met een kleurrijke schets van zijn werkwijze en de impact daarvan.

Oscar Garschagen
De Chinese droom. Wedergeboorte van een ongenaakbare supermacht
Amsterdam: De Geus | 2019 | 320 pp. | € 20,00

De Chinese ‘droom’ van binnenuit

Oscar Garschagen beschrijft de Chinese droom van binnenuit. Jarenlang is hij voor NRC in China correspondent geweest en zijn boek is daarvan een weergave. Dat maakt dat het dicht op de huid van de lezer gaat zitten. Die is erbij als Garschagen de positie van christenen beschrijft, onder wie de moedige protestantse dominee Wang Yi, die inmiddels is gearresteerd. De lezer maakt het mee als de auteur met voormalige Rode Gardisten spreekt, vol berouw over wat ze tijdens de Culturele Revolutie hun leraren hebben aangedaan, en als hij beschrijft hoe een deel van China almaar rijker wordt, terwijl aan de onderkant van de samenleving kankerpatiënten en de koelies van Shanghai een leven leiden zonder enig perspectief. De lezer is er getuige van hoe Garschagen door de Chinese autoriteiten bij zijn werk gevolgd wordt, maar beseft dat dit nog niets is vergeleken met de huiveringwekkende manier waarop de islamitische Oeigoeren in de provincie Xinjiang met behulp van hightechmethodes en ‘heropvoedingscentra’ in de gaten worden gehouden. In een nawoord erkent de auteur dat hij bij zijn reportages in de krant ‘fouten en feitelijke vergissingen’ heeft gemaakt en meer zorgvuldigheid en geduld had moeten betrachten. Nog beter was het geweest wanneer Garschagen onomwonden had gesteld dat die fouten in het boek eruit zijn gehaald. Het imponerende werk was er nog sterker door geworden.

Karel van der Leeuw
Chinese filosofie
Amsterdam: Boom | 2018 | 454 pp. | € 39,90

Chinees en Europees denken vergeleken

Dit lijvige en mooi vormgegeven boek neemt de lezer mee naar het Chinese denken en vergelijkt dit met de Griekse filosofie, die de cultuur in Europa diepgaand heeft beïnvloed. Het bestaat uit een reeks essays, grotendeels geschreven door filosoof en Chinakenner Karel van der Leeuw, die het werk door zijn overlijden in 2015 echter niet heeft kunnen afmaken. Van der Leeuw was gespecialiseerd in het confucianisme, genoemd naar de grote Chinese wijsgeer Confucius of Kǒngzǐ (rond 500 v.Chr.), die wel de Chinese Socrates wordt genoemd. Tal van onderwerpen passeren de revue: boeddhisme, taoïsme (genoemd naar Dao: de weg), de verhouding tussen wijsbegeerte en godsdienst, onsterfelijkheid, de visie op de mens, zenboeddhisme, logica, metafysica, waarzeggerij, geneeskunde en muziek. Niet alleen de vergelijking tussen het Chinese en het Griekse denken is waardevol – vooral omdat deze min of meer gelijktijdig, los van elkaar zijn ontstaan –, ook de vele verhalen uit de Chinese literatuur stemmen tot nadenken. Het boek eindigt met een beschrijving van de interesse die er vanuit Europa voor het Chinese denken is geweest, een belangstelling die gezien de huidige wederopstanding van China niets aan belang heeft ingeboet.

© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 0167-9155

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.