De juiste keuze
Samenvatting
Meer markt of meer overheid bepaalt wie links of rechts is. Voor zuiver kapitalisme of collectivisme is niemand meer. Zelfs in de Verenigde Staten is de totale lastendruk meer dan 35 procent van het bbp. Maar beide zijn maar instrumenten. We zouden partijen kunnen indelen naargelang van de doelstellingen. Is dit of een ander gedachtegoed vooral voor banen, koopkracht, veiligheid, klimaat, Europa, of tegen migratie of ongelijkheden? Dan wordt het relevant. Welk is het beste middel om tot een van deze doelen te komen? Zijn we voldoende bevrijd van dogma’s, van obsessies, van belangen om vrij te kunnen denken en handelen? En als het over de overheden gaat: wat is het meest aangewezen niveau van bestuur (van lokaal tot Europees) om deze objectieven te bereiken? En als zou blijken dat dat de EU is, kunnen we dan afstand doen van gemakkelijke slogans, om zo de juiste keuze te maken, tot spijt van wie het benijdt? We spreken vandaag veel over vrijheid, maar de onverdraagzaamheid neemt toe, omdat de ‘boosheid’ en de angst toenemen.
Mensen die de gevangene zijn van hun emoties zijn niet vrij.
Feiten helpen ook om onbevangen te denken. Zo is de rol van de politiek de jongste jaren opnieuw belangrijker geworden. Voor de bestrijding van de pandemie hadden we een sterke overheid nodig die kon gebieden en verbieden. Niemand anders dan zij kon en mocht dit doen. Het ging toen over leven en dood. Inzake klimaat kan alleen een dwingende overheid de klimaatveranderingen tegengaan. Zij moet de doelstellingen inzake uitstoot bepalen en met de hulp van de private en publieke sector ertoe komen. Ook hier gaat het om pompen of verzuipen. Als het gaat over onze veiligheid tegenover een wreedaardig Rusland is het opnieuw de politiek die doel en middelen moet opleggen. Vooral een oorlog is existentieel.
De overheid is onmisbaar gebleken in haar rol van de ‘nachtwakersstaat’.
Het sociale is ook terug van weggeweest. Groeiende ongelijkheden verklaren ten dele de maatschappelijke malaise. Het is geen toeval dat de populisten rechts zijn als het over migratie en interne orde gaat, maar links als het de portemonnee betreft. Ik voeg eraan toe dat zij niet voor externe veiligheid zijn. Daarvoor is Poetin te veel hun held.
De christendemocratie mag die fout niet maken, en moet goed weten wie haar vriend en wie haar vijand is. Eens te meer komt het op de juiste keuze aan.
© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 0167-9155
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Nummer 1, lente 2025
