Identiteit

Samenvatting

Laatst viel ik onverwachts in een filmpje van Forum voor Democratie in de zendtijd voor politieke partijen: een aflevering in de FvD-serie ‘De Gouden Eeuwen van Nederland’ waarin Thierry Baudet hoog opgeeft over Michiel de Ruyter en ons oproept om zelfvertrouwen en trots te ontlenen aan deze zeventiende-eeuwse zeeman. Baudet bedrijft schaamteloos politiek met zijn gedecontextualiseerde en onkritische historische prietpraat, en construeert een nationale identiteit die letterlijk en figuurlijk eng is. Zo’n statische, reductionistische en eendimensionale identiteit is bovendien gevaarlijk, omdat zij een selectiemiddel kan worden voor wie er wel en wie er niet bij hoort in een politieke gemeenschap. Eeuwen van politiek-filosofisch denken over vrijheid, gelijkheid en burgerschap worden aldus genegeerd. Geschiedenis gaat om zelfonderzoek, zelfkennis en zelfbewustzijn, om hoe menselijke keuzes in het verleden bepalend zijn voor het nu. Het gaat om begrip van het feit dat onze huidige, te ongelijke en onduurzame Nederlandse of internationale samenleving niet zo in elkaar hóéft te steken, maar het product is van eerder gemaakte menselijke – ónze – keuzes. Hiermee komen ook alternatieve toekomsten in zicht, die hoop en perspectief bieden aan mensen. Het maakt het belang van ethisch leiderschap – ook van politici – pijnlijk duidelijk. Wie wij zijn als mensen is aan ons: dat is een levenslang proces van het in relatie staan tot onszelf en tot onze medemens. Identiteit is dialogisch, dynamisch en multi-dimensionaal. Een vrijheid die voor christendemocraten alleen maar voorop kan staan.