Gesignaleerd
Samenvatting
Een cynicus is volgens Oscar Wilde iemand die de prijs van alles weet, maar van niets de waarde. Deze uitspraak had misschien net zo goed ook van een mainstream econoom kunnen komen. Of van mensen die geloven dat meer productie en meer consumptie de sleutel tot economisch welzijn is. Alles van waarde. Een nieuwe kijk op arbeid, geld en geluk is een praktisch georiënteerd boek uit de school van ‘Just Enough’ van Paul Schenderling en Matthias Olthaar. De laatstgenoemde laat als schrijver van dit boek zien hoe een economie gericht op meer consumptie en productie mens en planeet uitput en hoe het anders kan. Juist de economie als gemeenschapskunde schiet volgens hem haar doel voorbij als ze zich alleen maar richt op kwantiteit en groei, en niet op kwaliteit van leven. Het goede nieuws van het boek: we kunnen de economie als gemeenschapskunde reanimeren en ten goede laten komen van mens en dier.
Just Enough

Matthias Olthaar Alles van waarde. Een nieuwe kijk op arbeid, geld en geluk
Utrecht: Bot Uitgevers | 2025 | 280 pp. | € 25,-
Het kan beter worden
Niet het einde van de wereld is een hoopvol boek dat betoogt dat we de eerste generatie zijn met perspectief op een duurzame planeet. Er zijn vernieuwers en ondernemers nodig richting een fossielvrije economie. We kunnen en moeten stevig inzetten op systeemveranderingen die de luchtverontreiniging aanpakken, net als de klimaatverandering, ontbossing, bedreiging van de voedselzekerheid, het verlies van biodiversiteit, plastic in de oceanen en overbevissing. Ritchies boek keert zich tegen de ondergangsverhalen over de planeet en laat zien dat er op veel terreinen vooruitgang wordt geboekt. Wat we volgens haar nodig hebben, is niet doemdenken, maar een doendenken, waarin we al onze vindingrijkheid inzetten om echt duurzaam met de aarde om te gaan. We kunnen volgens haar de eerste generatie zijn die daartoe in staat is. De wereld heeft volgens Ritchie behoefte aan een urgent optimisme om niet in angstige machteloosheid te blijven steken. We kunnen iedereen een betere toekomst bieden. Laten we die kans grijpen.

Hannah Ritchie Niet het einde van de wereld. Waarom wij de eerste generatie zijn met perspectief op een duurzame planeet
Amsterdam: Uitgeverij Balans | 2024 | 352 pp. | € 23,99
Nieuwe verhalen over de toekomst van Nederland
Nieuwe verhalen – dat is wat we volgens journalist en sociaal geograaf Floor Milikowski nodig hebben. In gesprek met innovatoren en vernieuwers schetst zij de contouren van een nieuw land. Boeren die het voortouw nemen bij de energietransitie, architecten die werken aan multifunctionele dijken, lokale gemeenschappen die een duurzame stadswijk ontwikkelen. Op kleine schaal krijgen de noodzakelijke transities al vorm. Zij schrijft: ‘Natuurlijke omstandigheden hebben ons altijd al gedwongen om innovatief te zijn, vooruit te denken en oplossingen te vinden die niet eerder bestonden. Zijn we ook nu in staat om ons aan te passen? Zijn we bereid om te doen wat de toekomst van ons vraagt? De samenleving bruist van ideeën, de energie en de wil om de weg voorwaarts te vinden. Het is aan ons allemaal om deze energie op de juiste manier te benutten.’

Floor Milikowski Contouren van een nieuw land. Over pioniers, toekomstbouwers en het Nederland van morgen
Amsterdam: Atlas Contact | 2025 | 264 pp. | € 22,99
Hoe systemen ons de verkeerde kant op sturen
Waarom gebeurt er zo weinig tegen klimaatverandering, en waarom lijkt het amper een politiek thema te zijn in de aanloop naar de verkiezingen? Deze vraag zette Roxane van Iperen aan tot het schrijven van Eigen planeet eerst. Hoe komt het dat we in een grensoverschrijdende wereld zijn beland, waarin ontelbaar veel krachten mensen als vanzelf richting de aankoop van een niet-duurzame, in een lagelonenland geproduceerde sneakers duwen? Volgens Van Iperen lijken we sinds de val van de Muur in twee verschillende systemen te leven, een globale en een lokale systeembak, een beetje zoals in de caviarace uit de Wie-kent-kwis van Fred Oster, uit het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De cavia’s liepen in een houten bak met schotten op weg naar de uitgang met prijzengeld. ‘In de globale systeembak zijn de schotten gericht op winstmaximalisatie en vrijheid – daar is geen plaats voor het klimaat. In de lokale systeembak staan de schotten gericht op culturele identiteit en hogere grenzen voor migranten – ook daar is geen plaats voor het klimaat.’
Gevaarlijk is dat de financiële kosmopolitische elite in toenemende mate ook politieke macht verwerft. Zij is erbij gebaat dat in de lokale bak zo veel mogelijk nationalistisch georiënteerde politici aan de macht blijven. In plaats van mensen aan te spreken op individuele keuzen moeten we volgens Van Iperen werken aan een eerlijker system dat betere en gezondere keuzes mogelijk maakt. De schotten in de caviabakken staan verkeerd en moeten gereset worden, bijvoorbeeld door een eerlijker en solidairder belastingsysteem. Prikkelend boek dat en passant vooral de sluipende ondermijning van onze democratische rechtsstaat aankaart, die ervoor zorgt dat we met zijn allen inzake het klimaat liever de ander kant op kijken.

Roxane van Iperen Eigen planeet eerst. Waarom onze democratie geen antwoord heeft op het grootste vraagstuk van deze tijd
Amsterdam: Thomas Rap | 2025 | 168 pp. | € 20,99
© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 0167-9155
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.