Dit nummer is met recht een ‘verkenning’, een zoektocht. Onder de titel 'Diversiteit en gemeenschap' nemen we de roep om diversiteit – te bereiken door onder andere het slechten van belemmeringen om tot gelijke uitgangsposities te komen – serieus, maar zoeken tegelijk een weg om niet in de andere extremiteit terecht te komen. Waar de afgelopen decennia het economisch georiënteerde neoliberalisme centraal stond, met zijn vrijheid van het individu om zichzelf te ontplooien en zijn eigen verlangens na te streven, dreigt nu een opdringerige staat het roer over te nemen. De liberale waarden vrijheid en gelijkheid worden dan van bovenaf opgelegd, waarmee het liberalisme zich in de praktijk als staatsdwang ontpopt. Gelijkheid kan zo, om met Chateaubriand te spreken, in een vorm van tirannie ontaarden. Wat dat betreft kunnen we, ook ten aanzien van onderwijsvrijheid en artikel 23 van de Grondwet, een nieuwe, wellicht felle ideologische strijd verwachten.
Het is zaak dat de christendemocratie haar principes en overtuiging in dit opzicht op orde heeft. De christendemocratie heeft altijd een wat dubbelzinnige houding gehad ten opzichte van de moderniteit en de idealen van verlichting en Revolutie. Zeker: vrijheid, gelijkheid en met name broederschap zijn ook haar idealen, al worden ze op een andere manier ingevuld. Niet het individu, maar de gemeenschap in diverse lagen vormt haar uitgangspunt.
Een eigen christendemocratisch verhaal is in het huidige tijdsgewricht nodiger dan ooit. Een verhaal dat niet het midden houdt tussen staat en markt of tussen gelijkheid en vrijheid, maar dat een eigen invulling geeft aan deze begrippen. Want als we niet oppassen wordt, zoals Gabriël van den Brink verklaart, het slechtste van de markt, namelijk concurrentie tussen individuen, gecombineerd met het slechtste van de staat, namelijk dwang van bovenaf. Een door de overheid aangedreven economische survival of the fittest is dan het resultaat. Terwijl we staat en markt zó moeten inrichten dat zij dienstbaar zijn aan de samenleving. Vertrouwen, beroepseer, betrokkenheid, subsidiariteit, samenwerking en gerechtigheid zijn daarbij sleutelbegrippen.
Ondertussen richten we ons in de sectie ‘Actualiteit’ ook op andere onderwerpen, zoals de komende verkiezingen.
